'Stoïcijns' wordt in de volksmond en in de media vaak als synoniem gebruikt voor zowel het onverschillig en ongevoelig zijn, als voor passief en berustend. Echter, wanneer we de stoïcijnse filosofie nader bekijken, blijkt het tegendeel waar te zijn. De stoïcijnse a-patheia is alleen bedoeld voor de lastige, ongewenste en egoïstische passies, die blind en ongevoelig maken voor wat andere mensen ervaren en willen en daardoor leiden tot ongewenst gedrag, van agressie in het verkeer, zinloos geweld op straat tot aan kind- en partnerdoding. Ook het idee dat a-patheia hetzelfde is als, of leidt tot berusting, tot niet-handelen, berust op een misverstand.

Het uitgangspunt in deze lezing wordt gevormd door twee uitspraken van de stoïcijnse filosoof Epictetus (55-135) die beide misverstanden onderuithalen. De eerste luidt: 'Mensen lijden niet door de omstandigheden of door andere mensen, maar alleen door hun eigen opvattingen over die omstandigheden en andere mensen.' Deze zin is in de 20e eeuw door Albert Ellis als uitgangspunt gekozen voor het ontwikkelen van de Rationeel Emotieve Theorie en de Rationele Effectiviteits Training (RET) en is daarmee een vorm van psychotherapie geworden, waarbij de intrinsieke relatie met de waarheid verloren is gegaan.

Miriam van Reijen brengt de filosofie en daarmee de toets op de waarheid van gedachten weer terug in het praktische werken aan ongewenste emoties. Volgens de stoïcijnse filosofen veroorzaken onware gedachten vervelende en destructieve emoties, zoals woede, teleurstelling, jaloezie en schuldgevoel. Wie lijdt aan zulke emoties heeft geen ruimte om zich rustig en gelukkig te voelen. Juist het niet hebben van zulke emoties betekent dat je je gelukkig kunt voelen.

In deze lezing zal Miriam concreet laten zien hoe de eigen gedachten de negatieve emoties doen ontstaan en hoe kritisch denken (filosoferen) deze kan laten verdwijnen en zelfs voorkomen. Dit kan mede gebeuren aan de hand van eigen situaties en voorbeelden van de aanwezigen.

De tweede uitspraak van Epictetus luidt: 'Geef me de moed om alles te accepteren wat niet in mijn vermogen ligt, de energie om alles te veranderen wat wel in mijn vermogen ligt en de wijsheid om tussen die twee te onderscheiden.' Hieruit blijkt duidelijk dat de Stoïcijnse filosofie er juist op uit is om actief en effectief te kunnen zijn, een leider in plaats van een lijder. Stoïcijnse levenskunst is dit in de praktijk bereiken, maar wel op een filosofische manier. Dat betekent eerst erkennen dat het verschil in voelen wordt bepaald door een manier van denken en zich daarna een andere manier van denken eigen maken.

Na afloop van de lezing is er gelegenheid tot het stellen van vragen en voor discussie.

Miriam van Reijen (Breda,1946) is afgestudeerd in de Sociale Filosofie en Ethiek (Nijmegen, 1974), alsmede in de Cultuur- en Godsdienstsociologie (Nijmegen, 1983). Van 1973 tot 1985 was zij onder andere wetenschappelijk medewerker filosofie aan de medische faculteit van de Katholieke Universiteit Nijmegen en docent aan diverse hogere beroepsopleidingen, o.a. voor maatschappelijk werkers en voor architecten.

Na een verblijf van 6 jaar in Nicaragua woont en werkt zij sinds 1990 weer in Breda. Sinds 1996 is zij werkzaam als docent aan de Senioren Academie Brabant (HOVO) van de Universiteit van Tilburg. Van 1998 tot 2011 was zij als docent Filosofie en Ethiek verbonden aan de Academie voor Sociale Studies van Avans Hogeschool te Breda en aan de opleiding Social Work van Fontys Hogeschool teTilburg en Eindhoven.

Miriam is al jaren geïnspireerd door de stoïcijnse filosofie en publiceerde diverse boeken over de praktische toepassing ervan in het dagelijkse leven, waaronder Filosoferen over emoties (1995) en Emoties. Van stoïcijnse apatheia tot heftige liefde (2005). In 2012 werden 6 cd's opgenomen met haar uitleg van de Stoïcijnse levenskunst: evenveel geluk als wijsheid.

Miriam noemt zich graag een praktisch filosoof omdat zij betoogt dat filosofie, ofwel kritisch en systematisch denken, verregaande praktische consequenties kan hebben voor het alledaagse leven. In dat kader is zij bestuurslid van de Vereniging voor Filosofische Praktijk (VFP) en verzorgt zij sinds het cursusjaar 2010-2011 een opleiding Filosofie in de Praktijk op de Internationale School voor Wijsbegeerte in Leusden. Van 1998 tot 2008 leidde zij een eigen socratisch Filosofisch Café in Breda en nog steeds leidt zij incidentele filosofische cafés in Vlaanderen en Nederland.